L023 Drieslinter - Sint Truiden (Fietssnelweg F21) - Tongeren (Fruitspoor F79)

Bij de vereenvoudiging van de spoorwegen in het midden van de 20e eeuw kreeg het Limburgse net het zwaar te verduren. Reizigersdiensten werden in de jaren ’50 al op vele lijnen opgeheven. Na de sluiting van de mijnen bleek ook het goederenvervoer een dieptepunt te kennen wat onder andere de sluiting van lijn 18 met zich meebracht. Ook lijn 23 is al jarenlang spoorweggeschiedenis. De laatste sectie werd een goede 30 jaar geleden gesloten en is inmiddels ook volledig opgebroken. Er blijft dus, op de bedding en een paar bruggen na, niet veel meer van over. Overigens is een groot gedeelte geasfalteerd en doet nu dienst als fietspad, wat wel vaker gebeurt met oude lijnen.

NMBS verkoopt spoorwegberm
Het Belang van Limburg*,
Wo. 09 Mar. 2016, Pagina 5

BORGLOON/TONGEREN De NMBS wil een deel van de oude spoorwegbedding tussen Tongeren en Sint-Truiden aan een privépersoon verkopen. Het gaat om 11 hectare in Borgloon en Tongeren die beheerd worden door Natuurpunt. De privépersoon zou 550.000 euro geboden hebben. Gedeputeerde Ludwig Vandenhove vindt dit ongehoord, maar de NMBS wil niet reageren voor de verkoop gesloten is.

“Dit is een gevaarlijk precedent. Het is ongehoord dat de NMBS gaat concurreren met andere overheden”, vindt Vandenhove die ook voorzitter is van Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren dat langs de spoorwegbedding een populaire wandelroute heeft uitgestippeld. “NMBS is nog altijd een overheidsbedrijf. het kan niet dat zij een belangrijk project voor deze regio onder druk zetten. We gaan dit juridisch aanvechten en ook politiek actie ondernemen”.

De NMBS weigert voorlopig te reageren op de zaak. “We geven geen commentaar op een verkoopsdossier waar meer dan één potentieel geïnteresseerde partij bij betrokken is, en nog geen beslissing werd genomen”, aldus de maatschappij.

De zaak is aan het licht gekomen omdat NMBS verplicht was om Natuurpunt te informeren over de verkoop. Als beheerder van het gebied dat zich uitstrekt over een lange, smalle strook in de natuurgebieden Kuttekoven en Meersbeemden, hebben zij voorkooprecht. Maar de geboden prijs van de privé-investeerder is voor natuurverenigingen niet haalbaar. Er worden prijzen genoemd van 4 tot 5 euro per m². Dat komt neer op ongeveer 550.000 euro. “Het is niet gebruikelijk dat Natuurpunt dergelijk hoge bedragen geeft voor natuurgebied”, zegt Luc Robeyns, voorzitter van Natuurpunt Borgloon. “We zitten in een impasse. Ik vind het jammer dat NMBS zijn huurder, de provincie, nooit geïnformeerd heeft en de gronden verkoopt aan een privépersoon. Ik weet ook niet wat er bij NMBS gebeurd is. Ze hebben in de ruilverkaveling Jesseren ook al delen van de spoorwegbedding verkocht, maar die zijn via de Vlaamse Landmaatschappij bij de stad Borgloon terechtgekomen. Nu gaan gronden die wij beheren naar een privépersoon.”

Hazelworm

Het beheer van de spoorwegzate in Borgloon is onder meer gericht op het behoud van de hazelworm. Het oude 'fruitspoor' tussen Tongeren en Sint-Truiden dateert uit de 19de eeuw en herbergt een aantal soorten die men normaal niet aantreft in Haspengouw. De knolsteenbreek, bosanemoon, slanke sleutelbloem, wilde marjolein, muskuskruid en brede wespenorchis geven het landschap kleur. Voor de wijngaardslak en de hazelworm is het de ideale biotoop.

Huur

De provincie huurt de spoorwegberm Sint-Truiden-Borgloon-Tongeren al sinds 1993 van de NMBS om het fietsroutenetwerk te kunnen uitbouwen. De huurprijs voor deze 41 hectare bedraagt momenteel iets meer dan 31.000 euro per jaar, waarvan de drie gemeenten de helft betalen en de rest de provincie. Omdat de NMBS nu gronden begint te verkopen, zal de huurprijs binnenkort herzien worden. De smalle stroken die niet voor het fietspad dienen, worden beheerd door Natuurpunt.

In 2012 heeft de provincie geprobeerd de spoorwegzate te kopen, maar de vraagprijs - 2 miljoen euro - was dermate hoog dat de koop niet doorging.

Kans om fruitspoor te kopen mag niet verloren gaan”
Provincie doet bod op oude spoorwegbedding
15 september 2017

De provincie heeft een bod uitgebracht op een deel van de oude spoorwegbedding tussen Tongeren en Sint-Truiden. De NMBS gooide de gronden anderhalf jaar geleden op de markt. Toen een privépersoon een bod deed, gingen bij het provinciebestuur alarmbellen rinkelen. “Het fruitspoor is te belangrijk voor de ontwikkeling van de regio om het in privéhanden te laten belanden”, zegt gedeputeerde Inge Moors. Hoeveel de provincie heeft geboden, is niet bekendgemaakt.

Onder meer gedeputeerde Ludwig Vandenhove (SP.A) en Natuurpunt Borgloon, dat een deel van de gronden beheert, bonden in het voorjaar van 2016 de kat de bel aan toen bekend werd dat de spoorwegbedding in de etalage stond. Die eerste vond het ongehoord dat de provincie - sinds jaar en dag huurder van de gronden - bij de verkoop van de gronden niet het voorkooprecht kreeg. “Eigenlijk wisten we pas dat de gronden te koop stonden, toen Natuurpunt de mededeling kreeg dat er een bod was. De bedding is zeer belangrijk voor Haspengouw.

Voor een deel kan het geïntegreerd worden in het fietsroutenetwerk. En in een ander deel - beheerd door Natuurpunt - groeien een aantal zeer zeldzame planten zoals de bosanemoon, wilde marjolein en muskuskruid. Zoiets moet je als overheid in handen houden om allerlei redenen dus. Maar vooral, de bedding is ooit met overheidsgeld, geld van alle burgers dus, betaald. Het nu in privéhanden geven, zou jammer zijn”, aldus Vandenhove.

Fietsostrade

En met die boodschap waren de andere leden van het provinciebestuur het duidelijk eens. In juni werd tijdens een geheime zitting besloten een bod uit te brengen. Dat bod werd naar de NMBS gestuurd. “De kans om de gronden te verwerven, moesten we grijpen”, zegt gedeputeerde Inge Moors (CD&V). “Daarvoor is de lange strook tussen Tongeren en Sint-Truiden te belangrijk. Het fruitspoor kan voor Haspengouw een hefboom zijn. Het fietsroutenetwerk, de fietso­strade, de natuur, enzovoort. Voor het toerisme in de kleinere dorpskernen langs het traject is de bedding van fundamenteel belang.”

Of de provincie uiteindelijk ook aan het langste eind trekt, zal de NMBS-leiding moeten beslissen. Federaal volksvertegenwoordiger Wouter Raskin (NV-A) uit Bilzen vroeg onlangs nog aan François Bellot (MR), minister van Mobiliteit, hoever het stond in dit dossier. “De minister liet toen weten dat de NMBS de gronden maximaal wil valoriseren. Maar of dat betekent dat de hoogste bieder de gronden ook effectief in eigendom krijgt, staat zeker niet vast. De NMBS mag altijd nog kiezen aan wie ze het verkoopt. De offerte van de kandidaat-koper met het hoogste bod is niet bindend voor de NMBS”, zegt Raskin. Inge Moors liet gisteravond nog weten dat ze dit dossier van zeer dichtbij zal opvolgen.

FRUITSPOOR KOMT IN HANDEN VAN PROVINCIE
13/10/201

De NMBS aanvaardt het bod van 1,8 miljoen euro van de provincie voor het Fruitspoor, een 30 kilometer lange oude spoorweg tussen Sint-Truiden en Tongeren. De aankoop moet wel nog groen licht krijgen van de provincieraad. “Met deze aankoop willen wij dit natuurgebied vrijwaren en Haspengouw toeristisch steviger op de kaart zetten”, aldus Inge Moors (CD&V), gedeputeerde voor Ruimtelijke Ordening.

Toen de NMBS dit voorjaar opnieuw delen van de spoorwegzate tussen Tongeren en Sint-Truiden in de etalage zette, reageerde gedeputeerde Ludwig Vandenhove (sp.a) dat de provincie alle middelen zou aanwenden om dit gebied als openbaar natuurgebied te vrijwaren. “Dit uit handen geven zou een kaakslag betekenen voor het toerisme in Limburg.” In die tussenperiode zat de provincie samen met de betrokken gemeentebesturen waar de spoorwegbedding van het oude Fruitspoor voorbijkomt en werd alles in het werk gesteld om het natuurgebied in overheidshanden te houden. “Desnoods doen we het via onteigeningen”, stelde Vandenhove.

Woensdag werd een compromis afgesloten voor het tracé met een totale oppervlakte van 26 ha 62 a 36 ca voor 1,8 miljoen euro. Momenteel wordt de verkoopovereenkomst opgemaakt. Op 15 november beslist de provincieraad al dan niet tot een definitieve aankoop. Hierna volgt de opmaak van de akte. De effectieve ondertekening en betaling zal dan in de loop van volgend jaar plaatsvinden.

Fietsostrade

Gedeputeerde Inge Moors is tevreden. “Het Fruitspoor kan aangesloten worden op het provinciaal fietsroutenetwerk. De route vertelt een verhaal, ligt centraal in de regio, verbindt de twee belangrijkste steden, ligt nagenoeg vlak, beschikt over verschillende ongelijkvloerse kruisingen en past binnen het project van fietsostrades”, zegt de gedeputeerde. “Haspengouw heeft nood aan een echte trekker met internationale uitstraling. De oude route moet een echte belevingsroute worden, die ook verschillende andere projecten ondersteunt op vlak van lokale economie, recreatie, erfgoed, mobiliteit, landschap en ecologie.”

Dassen

Natuurpunt-voorzitter Luk Robijns uit Borgloon heeft de ontwikkelingen altijd met veel aandacht gevolgd. “Het gedeelte spoorwegbedding vanaf de grens van Tongeren tot aan de Stroopfabriek heeft de stad Borgloon al verworven in het kader van de ruilverkaveling van Jesseren. Dat de provincie nu een deal heeft voor de trajecten rond Tongeren en van Borgloon tot Sint-Truiden, is een goede zaak. Voor Natuurpunt loopt het Fruitspoor door een zeer waardevol natuurreservaat met een rijk aanbod aan zeldzame planten. Voor de wijngaardslak, de hazelworm en de dassen is het de ideale biotoop. Daarnaast is de spoorwegzate een geliefd wandel- en fietspad in Kuttekoven en uiteraard Rullingen”, zegt Robijns.