Buenos Aires... fietsstad?

Column
De megastad
Met vallen en opstaan wordt Buenos Aires een echte fietsstad

Jelle Baars
9 november 2024, 03:00




Metropolen bieden een groeiend deel van de wereldbevolking onderdak. Hoe houden de mensen het daar leefbaar? Correspondenten doen wekelijks verslag vanuit hun eigen megastad. Deze week: Jelle Baars in Buenos Aires.

Het ging allemaal heel snel. Het stoplicht sprong al op groen toen ik kwam aanfietsen, en daardoor stak ik met een redelijke snelheid het kruispunt over. Bij het zebrapad stond een groep voetgangers netjes te wachten tot het voor hen weer groen zou worden.

Plots stapte vanachter die groep een jonge vrouw voor mijn wielen op het fietspad. Remmen ging niet meer, een flinke botsing was het gevolg. Terwijl de jonge vrouw in tranen haar excuses aanbood, hielpen een politieagent en mijn goede vriend Esteban mij overeind. De jonge vrouw was snel door rood gelopen omdat er geen auto’s meer aankwamen, zonder rekening te houden met de fietsers.

Een andere agent, met inmiddels onze beide ID-kaarten in zijn hand, vroeg of ik schade op de vrouw wilde verhalen. Ik keek naar mijn fiets, die nog heel was, gelukkig had ik een helm op en zo te voelen had ik niks gebroken. Het was prima zo, liet ik de politieagent weten, en ik vervolgde mijn weg naar een etentje met vrienden.

VOGELVRIJ
Dit soort botsingen komen in Buenos Aires met enige regelmaat voor, de gemiddelde porteño (inwoner van Buenos Aires) is namelijk nog niet gewend aan de fietser. Sinds jaar en dag zijn hier de auto en de bus, bondi in het lokale Spaans, heer en meester op de weg.

Waar fietsers in Nederland een soort beschermde status lijken te hebben, ben je hier vogelvrij. Auto’s die plotseling het fietspad opdraaien om te parkeren of bij het links afslaan fietsers volledig over het hoofd zien, zijn geen uitzondering.

De stad Buenos Aires begon in 2009 met het aanleggen van een uitgebreid netwerk van bicisendas (fietspaden) en ook kwamen er huurfietsen, de ecobici. Toen ik bijna tien jaar geleden voor het eerst in deze stad op de fiets zat, reed ik over de grote avenue waaraan ik woonde, met helm op, nog tussen de auto’s en bussen door.

Tegenwoordig loopt over diezelfde avenida corrientes een gemarkeerd en afgeschermd fietspad. De afgelopen vijftien jaar heeft Buenos Aires zich langzaam maar zeker ontwikkeld tot een fietsstad met ruim 300 kilometer aan fietspad, waar volgens officiële cijfers van de stad ruim 7 procent van al het woon-werkverkeer gebruik van maakt.

Ik maak dagelijks gebruik van de fietspaden, de fiets maakt deze uitgestrekte miljoenenstad gevoelsmatig een stuk kleiner. Al is het nog niet altijd a ride in the park.

FIETSENREKKEN?
Vanuit de centrale stad lijkt er niet goed nagedacht te zijn over de infrastructuur die nodig is voor een succesvolle fietsstad. De fietspaden zijn bij vlagen slecht onderhouden en veranderen zonder waarschuwing in een hobbelweg met kinderkopjes. Fietsenrekken waar je je fiets in kwijt kunt? Vergeet het maar.

Maar Argentinië zou Argentinië niet zijn als voor deze problemen geen vindingrijke oplossing was gevonden. Door het chronische gebrek aan centrale planning zijn Argentijnen namelijk meesters in improvisatie. Zo hebben de vele parkeergarages van de stad een fietsenrek geplaatst waar je voor een fractie van het tarief je fiets kunt stallen. In cafés, restaurants en zelfs in boekenwinkels mag je je fiets gewoon mee naar binnen nemen en op de patio stallen. Als een fietspad eindigt, gaat de route verder over de stoep.

Hoewel het aantal gebruikers van de fietspaden blijft stijgen, lijkt de gebrekkige infrastructuur voor de nieuwe conservatieve stadsregering ineens reden om de fietspaden grondig te herzien en misschien weg te halen. Een reflex die men ook bij de nationale regering terugziet: bezuinigen op wat juist investeringen nodig heeft.

Als ik uit het café naar buiten kijk en de fietsers voorbij zie komen, denk ik niet dat deze plannen de overheid in dank worden afgenomen. Buenos Aires is echt een fietsstad geworden en dat draaien ze niet zomaar terug.