Fiets - GEN

Eind 2012 werd er een akkoord bereikt om samen met de Brusselse en Vlaamse ministers van mobiliteit het fiets-GEN te realiseren. Dit omvat 400 km fietsroutes, waarvan 205 in de Vlaamse rand (en 193 in Brussel) en moet rond zijn in 2025. Zie ook https://velo-ravel.forumactif.org/t2496-fietssnelwegen-fietsgen-rer-velo#13864

De prioriteit gaat naar de vijftien hoofdfietsroutes. Tegen 2020 moet het aandeel van de fiets van 4 naar 20%. Meer info vind je op https://www.vlaamsbrabant.be/binaries/infografiek-fietsGEN-2015_tcm5-103573.pdf?tonsaiUri=
(Hierin wordt een sfeerbeeld getoond van fietsbrug over de R0; start bouwwerken in 2017…)
Zeven jaar na de ondertekening lijkt het Fiets-GEN even snel te vlotten als het spoor-GEN.

Ik liet volgende vragen stellen in de provincie:
-de jaarlijkse inspanningen: welke bedragen, waaraan besteed ?  
-statistieken of tellingen op de 22 meetpunten
-de evolutie van het fietsaandeel  (20% dit jaar ?)

Antwoord:
De FietsGEN-studie ging uit van zeer ambitieuze timings en doelstellingen, die uiteindelijk niet haalbaar bleken. Wel merken we dagelijks dat het FietsGEN een goede dynamiek oplevert, over de gewestgrenzen en organisaties/stakeholders heen. Een stuurgroep komt minstens 3 keer per jaar samen om te overleggen, te kijken waar de knelpunten zitten en gecoördineerde samenwerking mogelijk te maken. Om die goede afstemming tussen de verschillende actoren te bewaken, is het kader dat het fietsGEN biedt erg belangrijk gebleken.

In totaal werd de voorbije jaren specifiek voor de realisaties op het fiets-GEN 3,4 miljoen euro uitgegeven. Een aantal studies zijn lopende en een aantal facturen zitten in de pipeline. Voor deze legislatuur zullen we volgens onze raming 15 miljoen euro uitgeven voor uitvoering van het fietsGEN. Daarnaast zijn natuurlijk ook nog andere actoren actief in het FietsGEN gebied (denk aan De Werkvennootschap, AWV, Brussel Mobiel, Beliris, …), met eigen projecten en budgetten.


- de jaarlijkse inspanningen
De provincie is sinds 2012 trekker achter het Fiets-GEN, met eerst de studie en nadien de organisatie en het voorzitterschap van de stuurgroep Fiets-GEN. In deze stuurgroep, die om de drie maanden samen komt, zitten alle betrokken actoren vertegenwoordigd en wordt de stand van zaken van verschillende projecten overlopen en op elkaar afgestemd.

De 400km fietsroutes die uitgetekend werden in de Fiets-GEN-studie in gaat over het volledige netwerk. Er is bij de conclusie van de studie beslist de focus te leggen op 15 prioritaire routes. Deze 15 routes zijn nadien opgenomen in het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF) en het Brusselse Gewestelijk Fietsroutenetwerk (GFR) als fietssnelwegen. De andere routes zijn als gewone bovenlokale fietsroutes toegevoegd aan de reeds bestaande netwerken (BFF en GRF) voor zover er nog geen overlapping was met reeds bestaande routes (49% van het uitgetekende Fiets-GEN maakte reeds deel uit van de twee fietsroutenetwerken). De 15 hoofdroutes waar mee verder werd gewerkt als fietssnelweg omvatten een totaal van 280km (waarvan reeds 44% reeds deel uitmaakte van de twee fietsroutenetwerken).

De timing die werd opgenomen voor realisatie van de 15 hoofdroutes tegen 2025 is achteraf gezien te optimistisch gebleken en zal niet gehaald worden. Verschillende factoren spelen hier een rol. Belangrijkste is doorlooptijd van een individueel project (studiefase, procedures, grondverwervingen, uitvoering) die toch veel langer in beslag neemt dan verhoopt en moeilijk controleerbaar is of in te schatten voor opstart van een project. De voorbije jaren is de uitwerking van het FietsGEN sneller aan het evolueren omwille van een grotere inzet door de drie betrokken actoren: als provincie hebben we zelf enkele studies opgestart op ander meer F20, F2, F209, FR0 en trekken we aan projecten op F207, F3, F212. Vlaanderen zet met de Werkvennootschap ook sterk in op realisatie van een deel van het FietsGEN, vooral dan routes die gelegen zijn op of langs gewestwegen (fietsbrug F3, F207, F205, F28, …). In Brussel heeft BELIRIS een rol gekregen in uitbouw van het FIETSGEN en werden budgetten voorzien en worden uitvoeringsstudies opgestart voor een aantal strategische fietssnelwegen.

Subsidies en projecten:

Subsidies (uit Fietsfonds, 50% terug te vorderen bij Vlaams Gewest):
FRO Machelen Sint-Stevens-Woluweweg: 147.568€ (totaal, 2015-2018)
F3 Kortenberg knikjes: 1ste schijf 1.352.220€ (2018)
F212 Asse: 1ste schijf 1.615.936€ (2017)
F212 Asse: 1ste schijf 315.555€ (2018)

Eigen opgestarte studies (Fiets-GEN regio):
F2 – F209 (Brussel-Liedekerke)
F20 (knelpunten Kanaalroute Halle-Vilvoorde)
FR0 –F215  (Vilvoorde-Machelen)
F207 (Linkebeek-Sint-Genesius-Rode)
F3 fietsbrug R0 en aansluiting Keiberg

De dienst mobiliteit begeleidde de voorbije jaren verschillende projecten van gemeenten (Asse, Zaventem, Vilvoorde, …) naast inhoudelijke opvolging van alle lopende projecten op het Fiets-GEN die getrokken worden door De Werkvennootschap. Voor concrete cijfers en realisaties wordt best contact opgenomen met MOW. Projecten die al uitgevoerd zijn: stuk F28 langs A12 en stuk F23 langs kanaal Brussel-Willebroek. Verschillende andere zitten in laatste fase voor uitvoering. De werken aan de fietsbrug over de R0 op de F3 en de verbinding tussen luchthaven en F3 (S-bocht) starten begin 2020. Beide projecten worden gesubsidieerd (8.000.000€ en 650.000€).

Voorlopige ramingen van nog uit te betalen subsidies op projecten op het Fiets-GEN in deze legislatuur bedraagt ongeveer 15.000.000€.

- statistieken of tellingen op de 22 meetpunten
- de evolutie van het fietsaandeel

Het cijfer van 4% fietsaandeel in Brussel en de rand rond Brussel werd naar voor geschoven in de FietsGEN-studie. De stijging tot 20% tegen 2020 was in ieder geval zeer ambitieus en achteraf gezien niet realistisch.

Voor de evolutie van het fietsaandeel kunnen we kijken naar opvolgcijfers uit het OVG (Onderzoek Verplaatsingsgedrag).  Met de laatste cijfers te bekijken vrezen we dat die niet betrouwbaar zijn om tot op het niveau van VSGB een analyse te doen. De trend van 2012 naar 2016 leek wel wat in de lijn te liggen van de positieve signalen elders. Maar op 2 jaar tijd is het fietsaandeel in het VSGB weer gehalveerd.

Gemiddeld aantal verplaatsingen per dag volgens type gemeente van woonplaats en hoofdvervoerswijze (VSGB):
OVG4.2 - 2012: 5,4% fiets
OVG5.2 - 2016: 11,4% (9,58 fiets + 1,86 e-fiets)
OVG5.3 - 2017: 5,67% (5,09 fiets + 0,58 e-fiets)*

* De resultaten van dit tussentijdse rapport OVG 5.3 moeten dus met de nodige nuance gelezen worden. Toch lijken enkele vaststellingen, zoals een lager fietsgebruik voor korte en langere trajecten, in tegenspraak met het algemene aanvoelen en met tellingen en onderzoeken van andere organisaties. Die vaststelling heeft geleid tot vragen bij de methodologie, die we samen met de Vlaamse Statistische Autoriteit bekijken om ze eventueel bij te sturen. De methodologie geeft wel de nodige garanties op representativiteit voor de resultaten na het afronden van de volledige cyclus van 5 bevragingen.


Eigen tellingen op het Fiets-GEN:
In 2014 organiseerde de dienst mobiliteit een eerste keer tellingen van het fietsverkeer op 12 meetpunten in de rand rond Brussel. In  2018 werd aan de 12 meetpunten een nieuwe telling georganiseerd. De trend die we hier hebben vastgesteld  is alvast positief.

Locatie 2014 2018 evolutie 2018/2014
Zenneroute 177 648 265,2%
BRUCARGO 334 366 9,8%
HST-route 294 439 49,1%
Sterrebeek 218 368 68,6%
Hoeilaart 147 206 39,9%
Waterloo 174 494 183,4%
Halle 496 961 93,7%
Lennik 130 104 -20,1%
Dilbeek 109 153 39,4%
Asse 170 314 85,2%
Wemmel 120 127 5,8%
Grimbergen 354 359 1,5%
Daggemiddelde alle meetpunten 364 504 38,4%

Een duidelijke uitspraak doen over het aandeel fietsgebruik is op basis van deze cijfers zeer moeilijk. De positieve evolutie van het fietsgebruik die we aanvoelen en met onze eigen tellingen op verschillende plaatsen wordt bevestigd zien we ook terug in de rand rond Brussel, net als op andere fietssnelwegen waar we tellingen uitvoeren.

zie ook: https://velo-ravel.forumactif.org/t2496-fietssnelwegen-fietsgen-rer-velo#13864